TERMAL KONFOR ÖLÇÜMÜ

Termal Konfor Nedir?

Termal konfor denilince ilk akla gelen konu hava sıcaklığıdır. Hava sıcaklığı önemli bir termal konfor göstergesi olsa da tek başına geçerli bir ölçüt değildir. Hava sıcaklığı, her zaman diğer dış faktörlerle ve kişisel durumlarla birlikte göz önünde bulundurulmalıdır.

Termal konforu etkileyen hem çevresel hem de kişisel etkenler vardır. Bu faktörler birbirinden bağımsız olmakla birlikte, bir araya geldiğinde çalışanın termal konforunu belirleyen unsurlardır. Bu etkenleri aşağıda bulabilirsiniz:

Termal Konfor Ölçümünde Çevresel Faktörler

Hava Sıcaklığı

Hava sıcaklığı insan vücudunu çevreleyen havanın sıcaklığıdır. Santigrat (°C) veya Fahrenayt (°F) olarak ifade edilir.

Radyan Isı

Radyan ısı sıcak bir nesneden yayılan (ışıyan) ısıdır ve ortamda ısı kaynağı varsa mevcuttur.

Bu ısı, vucüdumuzu çevre ile yapılan ısı alışverişinde, hava sıcaklığına göre daha fazla etkiler.

Vücudumuz neredeyse siyah ve mat bir nesnenin soğurduğu ısı kadar radyan ısı soğurur. Ancak bu durum yansıtıcı giysiler giyerek azaltılabilir.

Radyan ısı kaynaklarına örnek olarak, güneş, ateş, elektrik yangını, ocak, buharlı makineler, kurutucular, sıcak yüzeyler, makineler ( bilgisayar, televizyon, vs) verilebilir.

Hava Hızı

Hava hızı ortamda hareket eden havayı belirtir ve eğer hava hızı ortamdan daha serin ise çalışanın serinlemesine yardımcı olur. Hava hızı, termal konfor için önemli bir etkendir, çünkü insanlar hava hızına karşı oldukça duyarlıdır.

Kapalı ortamlarda yapay olarak soğutulmuş durgun hava, insanların havasız hissetmesine sebep olabilir. Aynı zamanda bu durum havada bir kokuya sebep olabilir.

Sıcak ve nemli ortamlarda hareket eden hava, konveksiyon yöntemiyle vücuttaki ısı kaybını hızlandırabilir.

Serin ortamlardaki hava hareketleri ise cereyan etkisi yaratır. Hava sıcaklığı, deri sıcaklığından düşükse, ısı kaybında gözle görülür hareketlilik yaşanır.

Fiziksel aktivite de hava hareketini etkiler, dolayısıyla hareketli işler yapılan ortamlarda hava hızı bu durum göz önünde bulundurularak ayarlanmalıdır.

Nem

Su kaynatıldığı zaman oluşan su bu buharı, havayla karıştığı zaman havadaki nemi oluşturur.

Nem oranı havadaki hem miktarının, havanın içinde bulunabilecek maksimum nem miktarına oranıdır ve barometre ile ölçülür.

%40 ile %70 nem oranı termal konfor’a fazla etki etmez. Birçok ofiste bilgisayar kullanımı nedeniyle nem oranı bu aralıkta tutulur. Ancak iklimlendirme sistemi bulunmayan çalışma alanlarında veya mevsimsel hava durumunun iç mekanları etkilediği ortamlarda nem oranı %70′ten fazla olabilir. İç mekanlardaki nemi arttıran en büyük etken, içeride kurutma işlemi yapılmasıdır.

Nemli ortamlarda havada yüksek oranda su buharı vardır, bu da derideki terin buharlaşmasını engeller. Sıcak ortamlarda nem çok önemlidir çünkü eğer nem oranının %80′den fazla ise ter buharlaşmaz. Terin buharlaşması insanlardaki ana ışı düşürme mekanizmasıdır.

Buhar geçirmez kişisel koruyucu donanımlar kullanıldığı zaman, giysinin içindeki nem artar çünkü çalışan teri buharlaşmaz.

Termal Konfor Ölçümünde Kişisel Faktörler

Giyim

Giysilerimizin başlıca amacı vücudumuzun ısı kaybını sınırlandırmaktır. Termal konfor giysilerin yalıtkan etkisiyle oldukça alakalıdır.

Çok kalın giysiler, ısı stresinin birincil sebebidir. Bu durum ortam sıcak olmasa da geçerlidir. Eğer giysilerimiz yeterince yalıtım sağlamıyorsa, çalışan soğuğun yol açtığı hastalıklara veya yaralanmalara maruz kalabilir. Soğuk ısırması ve hipotermia bunlara birer örnektir.

Giyim hem termal konforsuzluğun bir sebebi hem de klimatik durumlara uyum sağlamak için bir kontrol mekanizmasıdır. Üşüdüğümüzü hissettiğimizde giyiniriz, sıcak hissettiğimizde ise üzerimizdeki giysileri azaltırız. Ancak birçok şirket maalesef çalışanlarına verdikleri üniformalarla, çalışanların bu yeteneğini kısıtlar.

Metabolik Sıcaklık

Çalışma oranı, termal risk değerlendirmesi için önemlidir. Bu oran çalışanların iş yaparkenki aktivitesini ve vücutlarının ortaya çıkarttığı metabolik sıcaklığı belirler.

Ne kadar çok fiziksel iş yapılırsa, vücut o kadar ısı üretir. Ne kadar ısı üretilirse, o kadar ısının da dışarıya atılması gerekir. Metabolik sıcaklığın termal konfora etkisi büyüktür.

Bir çalışanın termal konforunu arttırmak için o çalışanın kendine has fiziksel karakteristiğini de göz önünde bulundurmak gerekir. Hava sıcaklığı, nem oranı ve hava hızı sabit olsa bile boy, kilo, yaş, kondisyon ve cinsiyet gibi faktörler aynı ortamda çalışan insanların ayrı hissetmelerine sebep olabilir.