İŞVERENİN İSG YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Aşağıda Özden OSGB Genel Koordinatörü Özgen Özden’in İstanbul İnşaatçılar Derneği İNDER’in resmi yayın organı İNDERGİ’de yayınlanan yazını bulabilirsiniz.

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Gereği İşverenlerin Yükümlülükleri

İşverenlere her türlü tedbirin alınması yükümlülüğü getirmiştir.

İşverenler, bu görevlerini yerine getirirken kaynağında riskleri ortadan kaldırmalıdır. Şayet kaynağında riskler ortadan kaldırılamıyor ise kaynakla kişi arasında risklerin çalışana ulaşması önlenmelidir. Yine riskleri ortadan kaldıramamış ise en son olarak kişisel koruyucular ile çalışanı korumalıdır.

Risklerden korunmak için;

• Risklerden kaçınmalı
• Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmeli
• Risklerle kaynağında mücadele etmeli
• İşi kişilere uygun hale getirilmeli
• Tehlikeli olanı, tehlikesiz yada daha az tehlikeli olan ile değiştirmeli
• Risklerden kaçınmak için genel bir önleme politikası geliştirmeli
• Kişisel korunma tedbirlerinden önce toplu korunma yöntemlerine öncelik vermeli
• Riskli işlerde çalışanlara uygun talimatlar vermeli

Kişisel Koruyucular

Kişisel koruyucu donanım, risklerin, toplu korumayı sağlayacak teknik önlemlerle veya iş organizasyonu ve çalışma yöntemleriyle önlenemediği veya tam olarak sınırlandırılamadığı durumlarda kullanılmalıdır.

Kişisel koruyuculara karar verirken, önce işyerinde “kişisel kullanımına ilişkin riskler belirlenmeli, Bu risklere göre değerlendirirken, Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik Ekleri kapsamında yapılmalı.

Kişisel koruyucuların seçiminde;

• Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak tasarlanmış ve üretilmiş olmalı,
  • Kendisi ek risk yaratmadan ilgili riski önlemeye uygun olmalı,
  • İşyerinde varolan koşullara uygun olmalı,
  • Kullanan işçinin sağlık durumuna ve ergonomik gereksinimlerine uygun olmalı,
  • Gerekli ayarlamalar yapıldığında kullanana tam uymalı,
• Birden fazla riskin bulunduğu ve aynı anda birden fazla kişisel koruyucu donanımın kullanılmasının gerektiği durumlarda, bu kişisel koruyucu donanımların bir arada kullanılması uyumlu olacak ve risklere karşı etkin olmalı.

Kişisel koruyucu kullanacak kişiler, hangi risklere karşı kullanacağı ve kişisel koruyucu donanımların nasıl kullanılacağı konusunda uygulamalı olarak eğitim verilmelidir.

Kişisel koruyucuların kullanımı hususunda çalışanların anlayabileceği şekilde talimatlar hazırlanmalı ve bu talimatlara uygun şekilde kullanımı sağlanmalıdır.

Belirlenen kişisel koruyucular, çalışanların itirazlarına rağmen muhakkak kullanımları sağlanmalıdır.

İşverenlere iş güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izleme, denetleme ve gereğini yapma yükümlüğü getirmiştir.

İşverenler bu yükümlülüklerini yerine getirebilmek için iş güvenliği sorumlusu görevlendirmelidir. Ayrıca, Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğin 124. Maddesi, binada en yetkili amirin yangın amiri olduğunu belirtmektedir. 125. Maddesi ise mesai saatleri içinde bu görevini bir başkasına devredebileceğinden bahsetmektedir. Bu nedenle ayrıca yangın sorumlusu da görevlendirilmelidir. Bu işleri Yangın ve İş Güvenliği Sorumlusu atayarak bir kişinin de görevlendirilmesi sağlanabilir.

İşverenleri risk değerlendirmesi yapma/yaptırma yükümlülüğü getirmiştir.

Çalışan sayısına bakılmaksızın her işveren, İşveren vekili, iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi, çalışan temsilcisi ve destek elemandan ekip oluşturmalı ve risk değerlendirmesi yaptırmalıdır. (İşverenin iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurma yükümlülüğü yok ise bu ekipte bulunma şartı aranmıyor)

İşverenler çalışanlarına görev verirken çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden uygunluğunu göz önünde bulundurmalıdır. İşverenler, hayati ve yakın tehlike bulunan yerlere görevliler haricindeki kişilerin ulaşmasını engellemelidir.

Sınıfına göre iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve sağlık elemanı görevlendirme yükümlülüğü getirmiştir.

Bu görevlendirmeleri kendi içinden görevlendirebileceği gibi, ortak sağlık ve güvenlik biriminden de bu hizmetleri alabilir.

• Görevlendirilen kişilerin hizmetlerinde ihtiyaç olan araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılamak,
• Görevlendirilmiş kişiler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlamak,
• İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmek,

Gibi işverenlerin yükümlülükleri bulunmaktadır.

Bu görevlerini de çalışan sayısına gore kademeli olarak yerine getirme yükümlülüğü bulunmaktadır

50’den fazla çalışanı olan tüm firmaların yükümlülükleri bulunmaktadır. 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışanlara 30.06.2013 tarihinden, 50’den az çalışanı olan ve tüm kamu kurumlarında ise 30.06.2014 tarihinden itibaren yükümlü kılmaktadır.

Acil Durum Planı ve Yangınla Mücadele Yükümlülükleri.

Meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirerek, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil durumları belirleyerek ölçüm ve değerlendirmeleri yapıp, yazılı doküman olarak hazırlamakla ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri almakla yükümlü bulunmaktadır.

Acil durum ekipleri oluşturmalı (Söndürme, kurtarma, koruma ve ilkyardım) ve İstanbul İtfaiyesi Eğitim Dairesi Başkanlığından eğitim almaları sağlanmalıdır.

Acil durum planı hakkında tüm çalışanlarının bilgilenmelerini sağlamalı, her altı ayda bir (İSG Tüzüğüne göre) tatbikat yapılması sağlanmalıdır.

İş kazası ve meslek hastalıkları ile ile bildirim yapmak

İşyerlerinde kişinin zarar görmesi (iş kazası yada meslek hastalığı),İşyeri, makine yada iş ekipmanı zarar görürse/zarar görme potansiyeli var ise, iş güvenliği uzmanı tarafından detaylı rapor hazırlanır, bird aha yaşanmaması için ne gibi tedbirlerin gerekliliği belirtilir. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu var ise Kurula, yok ise doğrudan işverene Rapor sunulur.

İSG Kurulunun olduğu durumda, İSG Kurulunda değerlendirilerek işverene bir daha olmaması için tavsiyede bulunanrak bir Rapor sunar.

Şayet çalışan zarar görmüş ise, derhal kolluk kuvvetine (polis yada jandarma) ve kazadan sonraki üç iş günü içinde (meslek hastalığını öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde) Sosyal Güvenlik Kurumuna online olarak müracaatta bulunur.

İşverenler, işe girişte ve düzenli aralıklarla sağlık raporu düzenleme yükümlülüğü bulunmaktadır.

İşe girişte, iş değişikliğinde, iş kazası yada meslek hastalığı nedeniyle 15 günden fazla işten uzak kalmalarında ve düzenli aralıklarla işyeri hekimince sağlık gözetimine tabi tutma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu sağlık gözetiminden doğan kaynaklı her türlü ek maliyeti işverence karşılanma yükümlülüğü getirmiştir.

Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe başlatılmalarını yasa yasaklamıştır.

İşverenler, çalışanlarını eğitmek zorunda bulunmaktadır.

Yasa, üç eğitimden bahsetmektedir.

• Yeni eğitim: İşe girişte; Yapacağı işin riskleri, acil kaçış yolları ve toplanma alanı, yangın söndürme cihazlarının kullanımı gibi konularda bilgilendirilmelidir. Genellikle oryantasyon yada iş başı eğitimi olarak adlandırılır. Ancak yasa yeni eğitim olarak adlandırmaktadır.
• İlave eğitim: Yıllık eğitim planına gore yıl içerisinde düzenlenen eğitimde; Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik 11Maddesinde belirtilen yada gibi konularda verilen eğitimlerdir. Genellikle temel iş sağlığı ve güvenliği eğitimi olarak adlandırılır. Ancak yasa ilave eğitim olarak adlandırılmaktadır.
• İleri eğitim: Yine eğitim planına gore yıl içerisinde düzenlenen eğitimlerden olan ; çalışanın yapacağı işin özelliklerine gore verilen eğitimlerdir. Yüksekte çalışmak zorunda kalanlara “yüksekte güvenli çalışma”, kimyasallarla çalışanlara “kimyasallarla güvenli çalışma”, elektirkle çalışanlara “elektrikle güvenli çalışma” gibi düzenlenen eğitimlerdir.

Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim belgesi olmayan kimse çalıştırılmamalıdır.

İş kazası yada meslek hastalığı nedeniyle işten ayrılmak zorunda kalan çalışanlar, işe dönüşlerde ilave eğitim almadan işbaşı yaptırılmamalıdır.

Altı aydan fazla işten ayrı kalanlara, işe başlarken yenileme eğitimi verilmelidir.

Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde; iş sağlığı ve güvenliği eğitim belgesi olmayanlar çalıştırılmamalıdır.

Eğitimlerin maliyet, hiçbir şekilde çalışanlara yansıtılmamalıdır.

İşverenler, çalışan sayısına göre “Çalışan Temsilcisi” seçilmesini sağlamalıdır.

• 2 – 50 Arasında çalışanı olan işyerlerinde Bir kişi
• 51 – 100 Arasında çalışanı olan işyerlerinde İki kişi
• 101 – 500 Arasında çalışanı olan işyerlerinde üç kişi

Çalışan Temsilcisi seçilmesi sağlanmalıdır. Birden fazla çalışan temsilcisi seçilmesi durumunda, kendi aralarında bir kişiyi de baş temsilci seçmeleri sağlanmalıdır.

(İşyerinde sendika var ise işyeri sendika temsilcisi aynı zamanda çalışan temsilcisi olarak görev yapar.)

Çalışan sayısı 50’den fazla ise ve altı aydan fazla süren işler var ise, işverenler “İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu” kurulmasını sağlamalıdır.

Asıl işveren – alt işveren ilişkisi kurulmuş ise

• Asıl işveren 50’den fazla çalışan var, alt işverenin de 50’den fazla çalışanı var ise her ikisi de iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurar. Koordinasyonu asıl işveren sağlar.
• Asıl işveren 50’den fazla çalışan var, alt işverenin de 50’den az çalışanı var ise asıl işveren iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurar. kurul oluşturması gerekmeyen alt işveren, koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
• Asıl işveren 50’den az çalışaın var, alt işverenin de 50’den fazla çalışanı var ise alt işveren iş sağlığı ve güvenliği kurulu kurar. kurul oluşturması gerekmeyen asıl işveren, koordinasyonu sağlamak üzere vekâleten yetkili bir temsilci atar.
• Asıl işveren 50’den az çalışaın var, alt işverenin de 50’den az çalışanı var ve toplam sayısı 50’fazla ediyorsa, koordinasyonu asıl işveren yapmak kaydı ile asıl işveren – alt işveren birlikte iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturur.

İşverenler, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygulamak zorunda.

İSG Kurulu

Aşağıdaki üyelerle isg kurulu oluşturulur.

• İşveren veya Vekili
• İş güvenliği uzmanı
• İşyeri hekimi
• Personel/idari/sosyal/mali işlerden sorumlu bir kişi
• Varsa sivil savunma uzmanı
• Varsa ustabaşı/postabaşı/formen gibi işveren vekillerinden bir kişi (seçimle seçilmiş olmalı)
• Çalışan baş temsilcisi

Kurul sekreteryalığını, iş güvenliği uzmanı tam zamanlı görevlendirilmiş ise İş Güvenliği Uzmanı, iş güvenliği uzmanı kısmi süreli görevlendirilmiş ise personel/idari/sosyal/mali işlerden sorumlu bir kişi, kurul sekreteryalığını yürütür.

Kurul her ay toplantı yapar. (az tehlikeli işlerde üç ayda bir, tehlikeli işlerde iki ayda bir de yapabilir)

İşveren, kurul üyelerinin ve yedeklerine, İş sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik Madde 7’deki konularda eğitim verilmesini sağlar.

Kurul, işyerinin çalışma şartlarını belirten bir “İç Yönerge Taslağı” hazırlayarak işverenin onayına sunar.